Μετανάστες και σουβλάκι: συμβολή-εξέλιξη
Κοσμαγάπητο το σουβλάκι, νοστιμιά αδιαμφισβήτητη, είναι το λαϊκό γρήγορο φαγητό της χώρας. Σε κάποιες περιοχές της Αθήνας που κυριαρχούν οι μετανάστες το σουβλάκι απέκτησε νέα υφολογικά στοιχεία που το διαφοροποιούν . Αξίζει κύριοι σύνεδροι να ταξινομήσουμε τις αλλαγές που επέφερε η παρουσία των εν Αττικη γκασταρμπάιτερ στην μετεξέλιξή του.
Κατ’αρχήν ας εξαιρέσουμε τους Άραβες: γνώστες ήδη του κεμπάπ και του γύρου μείναν πιστοί στα γνωρίσματα της κουζίνας τους: υπερβολικά λαδωμένο κρέας και η συνοδεύουσα γαρνιτούρα περιλαμβάνει μαϊντανό, ψιλοκομμένο λάχανο και πιπεριές τουρσί.
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην παρέμβαση των ανατολικοευρωπαίων μεταναστών στο ελληνικό παραδοσιακό σουβλάκι. Παραμερίζουμε Πολωνούς και Ρώσους, αυτοί ούτως ή άλλως δεν είναι ανοικτοί στην ελληνική κουλτούρα και Βούλγαρους που δεν βολεύονται στο όρθιο, έχουν τις ταβέρνες τους. Καταλήγουμε έτσι στην υιοθέτηση του σουβλακιού από δύο γένη: Αλβανούς και Ρουμάνους.
Εργάστηκαν σκληρά, με φρενήρεις ρυθμούς και εισήγαγαν νέα στοιχεία. Κύρια καινοτομία τους η περισσότερη πατάτα: το συνοδευτικό υλικό διατηρήθηκε σε ποσότητα αλλά προστέθηκαν τηγανητές που ξεχειλίζουν. Οπτικά δίνει την εντύπωση του πλούσιου των υλικών στο πεινασμένο μάτι, ο εργάτης χρειάζεται ένα χορταστικό σε υδατάνθρακες πλήρες γεύμα, και είναι βολικό σε μια μπουκιά να βρίσκει και τις πατάτες που άφησανε το πιάτο και μπήκανε στην πίτα.
Επίσης κατέρριψαν το ταμπού της σουβλατζούς. Μέχρι την έλευση τους στον Νότο, γυναίκες δεν συναντούντο στο επιτέλικό πόστο του τυλίγματος. Η ανάγκη όμως έβαλε τις γυναίκες να πιάσουν την ιερή λαδόκολλα. Στην αρχή άχαρες (τόσο αδαείς που, φρικτό, τοποθετούσαν τα υλικά σε οριζόντιες στρώσεις), γίνανε μαστόρισσες πρόσφατα και τις βλέπεις σήμερα να εργάζονται με ταχύτητα και να ‘χουν συλλάβει το μέτρο στα υλικά.
Να το προσδιορίσουμε και τοπικά, οι περιοχές που συναντάμε το μουλτικούλτι σουβλάκι: Κολωνός, Βικτώρια, Άγιος Παντελεήμονας, ελαφρά Κυψέλη, Σεπόλια, Πλατεία Αττικής μάλιστα στην τελευταία, μικρή προσθήκη στην έρευνα, έχει παρατηρηθεί και το φαινόμενο του διπλού κεμπάπ στην πίτα.
Κλείνοντας, δηλώνω ικανοποιημένος απ’ τα νέα στοιχεία που εισήγαγαν: το αθηναϊκό σουβλάκι απέκτησε όγκο, δύναμη, θρέψη, ικανοποίησε την πείνα του πελάτη σε ένα και μόνο τυλιχτό κάνοντας το, το απόλυτο value for money. Σας ευχαριστώ (κοινό: κλαπ-κλαπ)!
Δεν μου αρέσουν τα σουβλάκια που είναι γεμάτα πατάτες τηγανιτές!
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι, αλλά για το διπλό κεμπάπ στην πλατεία Αττικής τι έχεις να πεις;
ΑπάντησηΔιαγραφήΜου άνοιξες την όρεξη πρωί-πρωί! Πιάσε ένα διπλόπιτο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ συνήθεια για σουβλάκι με πολλές τηγανητές πατάτες υπάρχει εδώ και πολύ καιρό (10 ως 15 χρόνια) σε πολλές περιοχές της βόρειας Ελλάδας με αμιγώς ελληνικό πληθυσμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩς φαντάρος είχα προσωπική αντίληψη από τον προ δεκαετίας Έβρο, όπου πολλοί ντόπιοι σουβλατζήδες γέμιζαν τις πίτες με μεγάλες ποσότητες προτηγανισμένης πατάτας.
Αν μελετήσουμε εξελικτικά το θέμα, πιστεύω πως πρόκειται για μια επέκταση της συνήθειας να γεμίζει με πατάτες το σε όλους γνωστό σάντουιτς η οποία μεταπήδησε και στο σουβλάκι.
Σπυρο σημαντική η παρέμβασή σου,
ΑπάντησηΔιαγραφήόντως το νέο σουβλάκι είναι προιον συγκλισης
σάντουιτς και παραδοσιακου σουβλακιού.
χαίρομαι με τέτοιες προσθήκες στην έρευνα. ελα κι οι υπόλοιποι τις θέσεις σας!
τη θέση σας θέλουμε κύριε μου, όχι τα γούστα σας!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ' αρχάς ΚΑΛΗΜΕΡΑ από λιμάνι, μου άνοιξες την όρεξη, βρήκα τι θα φάω μεσημέρι! :P
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεύτερον, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τέτοιας έκτασης...σημειολογική και γευσιγνωστική ανάλυση περί σουβλακίου! Την επόμενη φορά και για τα κινέζικα/πολυασιατικά... ;)
Bernardina, δεν το διπλόπιτο το θέμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠέρίμενα από σενα γνώμη για τις σουβλατζούδες, είναι η παρουσία τους εκεί σημαντική στιγμή για το γυναικείο κίνημα;
Κι εμενα μου άνοιξε η όρεξη κι άντε να βρω σουβλάκι εδώ που με ξέβγαλε... Δεν με διευκολύνεις πολύ σου λέω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑααχχ τι με θύμησες καρντάσι... Όποιος έχει θητεύσει στη Σαλλλονίκη θα θυμάται με νοσταλγία τα υπερμεγέθη σουβλάκια σε ευτελείς τιμές, για να χορτάσει ο πτωχός πλην τίμιος φοιτητόκοσμος. Υπήρχε ένα θέμα στην ορολογία βέβαια (το οποίο αν δεν απατώμαι ακόμα δεν έχει λυθεί) αλλά εάν τελικά κατάφερνες να παραγγείλεις έτρωγες πλουσιοπάροχα (ΠΡΟΣΟΧΗ: άλλο το "σαντουιτς με γύρο" και άλλη η "πίττα με γύρο", μην τα μπλέξωμεν κύριοι)
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλέ μου, εγώ έβλεπα την Όλγα του Κοσμίδη να τυλίγει σουβλάκια (και τι σουβλάκια, μεγάλα σαν τορπίλες και με μια πικάντικη σάλτσα, να τρώει η μάνα και του παιδιού να μη δίνει!) κοντά στην πλατεία της Ανάστασης στο Κερατσίνι από τα γεννοφάσκια μου! Οπότε το φεμινιστικό κίνημα είχε κάνει αισθητή την παρουσία του στη Βου Πειραιά πολύ πριν τις σουβλατζούδες που ανακαλύψατε τώρα εσείς οι Αθηαίοι, χα χα :-)))
ΑπάντησηΔιαγραφήΕμπρός στο δρόμο που χάραξε η Όλγα! Και τις πατάτες on the side, παρακαλώ. Αλλά με άφθονο τζατζίκι (φιλάμε-δε-φιλάμε απόψε...)
υγ, Αν δεν απατώμαι, γιατί δεν ζω πια εκεί, τη σκυτάλη έχει πάρει τώρα η νύφη της, γυναίκα του γιου της Όλγας. Ναι, οι γυναίκες έπαιζαν πάντα πιο ενεργό ρόλο στα λαϊκά στρώματα. Άντε, να διαφημίσουμε κι εμείς λιγάκι πατρίδα...
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ κύρος Ράτζα (Σοφοκλέους) νοθεύει τα αραβο πακιστανικά τυλιχτά του με ελληνοκεντρικά στοιχεία όπως η πατάτα (η σαλονικά) και το τζατζίκι (το αθηναϊκό, καθότι στη σαλόνικα βάνουν μουστάρσα-κέτσαπ αντί για τζατζίκι, αλλά αυτά ας τα λύσουν στο σαλόνικαβιλ)(επίσης σουβλάκι είναι υποκοριστικό της λέξεως σούβλακαι σημαίνει μικρά κομμάτια κρέατος περασμένα από μικρή σούβλα. Μπιφτέκι άλλο πράγμα, γύρος άλλο, λουκάνικο άλλο. Σουβλάκι με μπιφτέκι σημαίνει ένα σουβλάκι και ένα μπιφτέκι. Σουβλάκι με καλαμάκι είναι σα να λες ψωμί με άρτο).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο καλύτερο σουβλάκι φίλες και φίλοι του ιστορικού κέντρου το φτιάχνουν τα κορίτσια του "Ελληνικόν" (ή κάπως έτσι!) στην Κολοκοτρώνη, ανεβαίνοντας προς σύνταγμα στα δεξιά κοντά στη Λέκκα. Φοβερό κρέας, στεγνή πίτα σικάλεως, φαλάφελ με ταραμοσαλάτα, δικιά τους σως, γλυκά χαμόγελα, μέχρι τις 5.
Ρουμάνοι και αλβανοί το καταστρέψανε κατά τη γνώμη μου (τίγκα στη πατάτα και το φοινικέλαιο)
τοστ ή σάντουιτς; ο γιατρός τι λέει;
ΑπάντησηΔιαγραφήApolaustiko k xortastiko post!
ΑπάντησηΔιαγραφήExw omws 2 enstaseis:
- patates mpainoun edw k polla xronia se diafores perioxes ths Athinas, eidika se foithtoperioxes opws Pagrati, Zwgrafou, Byrwna, ka. Mhpws h patata den einai xarakthristiko ths soublako-symbolhs tu metanasth k mono?
- sto post den ginetai kamia anafora sto kreas kai/h thn poiothta tu!!! ti ginetai me to kyriotero systatiko tu soublakiou k poso ephreazei th geush ths olhs empeirias?! Epeidh to fainomeno tu plastikou k ageustou kreatos basileuei edw k kairo...
Πεινάω λέμε !!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΨηφίζω ....
1. Λούκουλος στον Κολωνό,
κοντά στην Πέτρας.
2. Ραβαίσι στου Ζωγράφου
3. Κεμπάπ στην πλατεία Αγ.Κωσταντίνου στην Λένορμαν
3. A ναι, πολλες φορές μόνο και μόνο γι' αυτό παίρνω το τρολεϊ 12 και κατεβαίνω εκεί. Εξαιρετικό κεμπαπ και μ' αρεσει που βαζουν και μαϊντανό και μουστάρδα!
ΑπάντησηΔιαγραφήmallon exeis dikio gia tis patates.
ΑπάντησηΔιαγραφήaplws exw sto myalo mou kapoia roumanika kai albanika poy xeheilizoun pragmatika apo patates, se tetoio bathmo den to blepw sta ellhnika.
Ki omws se soublatzidiko metanastwn den exw faei pote kako kreas (en antithesei me polla ellhnika). Oi albanoi idiws einai poly katharoi, prosektikoi sto kreas kai panta ploysia se ylika.
Raja hmoun fanatikos, mexri poy ena brady xerasa sto dromo ayto poy xa faei kai den xanapathsa.
ΑπάντησηΔιαγραφήξαναδιαβάζω με προσοχή τα μέχρι τώρα σχόλια και μπαίνω στον πειρασμό να προβώ σε μια μικρή κατάχρηση φιλοξενίας για να δηλώσω τα εξής: στο θέμα σουβλάκι είμαι μάλλον πουρίστα -παναπεί δεν θέλω ούτε πατάτες ούτε μουστάρδες ουτε διάφορα άσχετα τουρσιά. Ανέκαθεν όταν ζητούσαμε ένα "με απ' όλα" είχε: πίτα, κρέας (ή γύρο ή μπιφτέκι ή ντονέρ), ντομάτα, κρεμμύδι-μαϊντανό και καρυκεύματα, και ανάλογα το μαγαζί σάλτσα ή μη, άντε το πολύ λίγο τζατζίκι. Αλλά φυσικά περί ορέξεως κολοκυθοκορφάδες. Ευχαριστώ και σόρι για την κατάχρηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔέν διαβάζω καθόλου τα σχόλια και ίσως γράψω κάτι που έχει ξαναγραφτεί..
ΑπάντησηΔιαγραφήπάντως στην Κέρκυρα, έφαγα το πιό "φορτωμένο" σουβλάκι, με σάλτσα κόκκινη και πεντανόστιμη..
στο Ηράκλειο Κρήτης, συνηθισμένος απο τα σουβλάκια της Αθήνας, παράγγειλα 3 να φάω και μόλις τα είδα τρόμαξα απο το πόσο τεράστια ήταν..
φανταστείτε οτι τα 3 τα "είχα" των Αθηνών και του Ηρακλείου με το ζόρι "κατάφερα" τα 2..
πάντως η παράδοση εμπλουτίζεται, απο περιοχή σε περιοχή..
καλησπέρα σας :)
το σουβλακι πρεπει να ειναι μινιμαλ σε ογκο και υλικα maxi στη γευση - δηλωνω και εγω πιουριστας στεγνά.
ΑπάντησηΔιαγραφήμπορούμε να ανιχνευσουμε αυτη τη παραδοση και τοπικα και με βαση συγκεκριμένα σημεία αναφοράς (σαββας, αγανακτηση - δύο ή τρία (?) αδερφια κορυδαλλός κλπ κλπ)
ολα αυτά τα βαζω και πατατες, βαζω και κ ε τ σ α π (!!! οποια ιεροσυλια - σαλτσα ντοματα αν θελεις να κοκκινιζει) που κατα βαση ειναι βορεια (ελλαδα) εισαγωγη τα αποριπτω κάθετα:P
απο την άλλη δεν μπορεις παρα να θαυμάσεις το framework σουβλάκι (οπως το αντιστοιχο της πιτσας) για την απειρη προσαρμοστικοτητα του ποικιλια κλπ κλπ , το μονο απο το οποιο κινδυνευει ειναι οι πατατες και η διπλα πιτα το σουβλακι δεν ειναι υδατανθρακες αλλα πρωτεινες - πισω και σας εφαγα:D
το σουβλάκι με πατάτες πάντα υπήρχε,
ΑπάντησηΔιαγραφήτο "παχύ" σουβλάκι πάχυνε λόγω ανταγωνισμού
και οι Αλβανοί δεν ήξεραν τι είναι το σουβλάκι πριν το 89, ούτε κανένας άλλος ανατολικός.
Οκ εντάξει το κατάλαβα το ιδεολόγημα, εμείς οι Έλληνες ζούσαμε σε σπηλιές και τα φώτα μας τα έδωσαν οι μετανάστες.
κλαπ - κλαπ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο καλύτερο "σουβλάκι" (καλαμάκι που λέμε οι Αθηναίοι) που έχω φάει είναι "Ο Γίγας" στο Παγκράτι (γωνία Ριζάρη & Σπύρου Μερκούρη).
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην πρώτη δαγκωνιά ένιωσα ξανά 10 χρονών παιδί. Θυμηθείτε τη σκηνή λίγο πριν του τέλος του Ρατατούη...
Να προσθέσω σε ό,τι αφορά το Ηράκλειο, ότι η Κρήτη είναι ίσως το μόνο μέρος στην Ελλάδα όπου εξ ορισμού στο σουβλάκι μπαίνει γιαούρτι αντί για τζατζίκι ή ό,τι άλλο. Σαφής επιρροή οθωμανικής κουζίνας και ασύγκριτα καλύτερο για πολλούς και διάφορους λόγους (πιο ελαφρύ, δροσιστικό, χωρίς κατάλοιπα στην αναπνοή).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο καλύτερο σουβλάκι της ελληνικής επικράτειας βρίσκεται στην "Όαση" των Χανίων και απαγορεύω ρητώς πάσα διαφωνία... Καλησπέρα σας!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠου είναι αυτό το μαγαζί με το διπλό κεμπάπ?
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρόσφατα μετακόμισα στην πλ. Αττικής και δεν το έχω ανακαλύψει ακόμη. Είμαι και μάγειρας οπότε δεν επιτρέπεται να μην ξέρω!!
Ένα σουβλατζίδικο αμιγώς... φεμινιστικό, το δουλεύουν 4 κυρίες βρίσκεται στο Κουκάκι, στην Δράκου, στο ύψος της Βεΐκου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦοβερό old-school σουβλάκι, αν και κάπως μικρό σε μέγεθος. Δεν έχει όνομα το μαγαζί, αλλά θα το εντοπίσετε εύκολα καθώς γίνεται πραγματικός πανικός στον πεζόδρομο!
Πείνασα...!
Πες τα πατρίδα! Οι Αθηναίοι έχουν ανάγει το τζατζίκι και τη συναφή μπόχα σε... αξία! Γιαούρτι και πάλι γιαούρτι! πώπω ένα θρακόψωμο τώρα...!
ΑπάντησηΔιαγραφήΦανατικός οπαδος και γω του 'καθαρου' σουβλακιου.
ΑπάντησηΔιαγραφήα)Πανερυθραικος στην Ν.Ερυθραία. Δείτε μονο τι γίνεται καθε βράδυ. Μικρο-ακριβο-θεικο
β)Γορτυνια-Πλατεια Κανιγγος (κοντα στη Σολωνος-Πατουσα). Αναμνησεις απο φοιτηταριο. Μονο μεσημερι
Ερώτηση σημαντική: Ποιο είναι αυτό το τόσο φημισμένο Κεμπάπ στην πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου; Περνάω σχεδόν καθημερινά από κει, λόγω δουλειάς, θα θέλα να το δοκιμάσω! Είναι επί της Λένορμαν;
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαρασίου 38, Πλατεία Αττικής, Mici Grill ή κάπως έτσι!
ΑπάντησηΔιαγραφή