To καταραμένο Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας

Όλοι οι δήμοι βόρεια, νότια, παντού έχουν, κι η Αθήνα τίποτα, δεν έχει Δημοτικό Θέατρο. Κάπως ντροπή, ακόμα μεγαλύτερη γιατί κάποτε είχε, του Τσίλερ μάλιστα, στην σημερινή Πλατεία Κοτζιά, Δημαρχείου. 'Η Λουδοβίκου όπως λεγόταν η Πλατεία το 1856 όταν αποφασίστηκε ότι η Αθήνα μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα πια, επιβάλλεται να κοσμηθεί μ' ένα Δημοτικό Θέατρο.
Και πως αλλιώς να ξεκινά το στόρυ; Με νεοελληνικές μηχανορραφίες φυσικά: ο Γρ. Καμπούρογλου αναλαμβάνει τα έξοδα της ανέγερσης, δώστε μου θα το χτίσω εγώ, πράγμα όμως που δεν ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα με το θεατρώνη της εποχής του Μπούκουρα, του μοναδικού που υπήρχε τότε στην Αθήνα. Λύσσαξε, πως αλλιώς με τέτοιο όνομα, ο Μπούκουρας και επί 5 χρόνια κυνήγησε με δικαστήρια και αστυνομίες τον Καμπούρογλου ώσπου ο τελευταίος μπάφιασε, έμεινε ταπί και τα παράτησε.



Έπειτα από 15 χρόνια, κι έχουμε νέα απόπειρα να ξεκινήσουν έργα, σε σχέδια Τσίλλερ αυτή τη φορά, προχωράνε φουριόζικα, μα κάτι γίνεται μετά από 2 χρόνια και τα έργα ξαναπαγώνουν, ελλείψει πόρων.
Ξανά μανά: περνούν 14 χρόνια με το έργο να στέκεται ημιτελές, φανταστείτε αρνητικό vibe που θα εισέπραξε αυτό το το κτίριο, όχι τυχαία η μοίρα του. Το 1887 λοιπόν, ο Ανδρέας Συγγρός προσφέρεται να ανεγείρει πλήρως το θέατρο. Ευεργέτης μεν την τσέπη του την κοιτούσε, έβαλε στον Τσίλλερ τους όρους του: το ισόγειο να στεγάζει καταστήματα και στον πρώτο όροφο να βάλει την τράπεζά του. Ο Ερνέστος που καημό το χε να δει ολοκληρωμένο το έργο του, δέχεται τους όρους, που αποβαίνουν σε βάρος των τεχνικών προδιαγραφών του θεάτρου: η σκηνή έχει μόλις 12.5 μέτρα βάθος, ενώ οι βοηθητικοί χώροι σχεδόν ανύπαρκτοι. Κάτι καλό που χε πάντως το θέατρο ήταν η καλή ακουστική και οι καλές συνθήκες θέας, και χωρητικότητα 1500 θέσεις. Σαν χωροθεσία το κτίριο είχε την κεντρική είσοδο στην Αιόλου μ' ένα κηπάκι μπροστά, κοίταζε προς την Εθνική Τράπεζα, και έπεφτε βαριά η πίσω όψη του στην Αθηνάς.

Ένα χρόνο μετά εγκαινιάζεται επιτέλους το Δημοτικό Θέατρο και φιλοξενεί θιάσους κατά βάσει απ' την Ευρώπη, σε πρόζα και όπερα και λοιπά φράγκικα που τόσο λαχταρούσε η ανερχόμενη αστική τάξη. Κουτσά-στραβά η Αθήνα είχε αποκτήσει Δημοτικό Θέατρο. Κουτσά όμως γιατί απ' τη μια δεν βοηθούσε η ακατάλληλη σκηνή, δεν υπήρχε κεντρική θέρμανση, ούτε εξαερισμός. Έτσι το θέατρο, έχοντας και σαν ανταγωνιστή το λαμπρό νέο Εθνικό Θέατρο της Αγίου Κωνσταντίνου (1901) πέφτει σε μαρασμό, ο εξοπλισμός του δε αφαιρείται συστηματικά από αετονύχηδες.



Τόσο απαξιωμένο δε σαν θέατρο, συν τις έκτακτες ανάγκες του Ελληνικού κράτους, κι έτσι αποφασίζεται το 1922 να λειτουργήσει σαν χώρος φιλοξενίας 1.500 Μικρασιατών προσφύγων, οι οποίοι τον χειμώνα για να αντιμετωπίσουν το κρύο έκαιγαν σε φουφούδες τα σκηνικά και έπιπλα.



Το 1929 απογυμνωμένο πια, κι αποτελώντας κάτι σαν ερείπιο στην καρδιά της πόλης, αποφασίζεται να ανακαινιστεί εκ βάθρων (κατάργηση των μαγαζιών, περισσότεροι χώροι για την λειτουργία του Θεάτρου) απ' τον φιλόδοξο Σπ. Μερκούρη μόνο που το ταμείο του Δήμου ήταν άδειο.
Σαν ρημαδιό έστεκε εκεί, τόσο που χαλούσε την αισθητική του Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας που έπινε τον καφέ του απέναντι και πρώτος ρίχνει την ιδέα να κατεδαφιστεί. Κάποιοι αντιδρούνε, ακόμα και αρχιτέκτονες που δεν το θεωρούσαν σπουδαίο κτίριο, αλλά βρισκόμαστε στα 30s, ο μοντερνισμός, άρτι αφιχθείς απ' την Ευρώπη, καλπάζει και μαγεύει τους άρχοντες, που το κτίριο στα μάτια τους μοιάζει σαν μια γιγαντιαία παράγκα.
Τον Απρίλη του 1939, επί δικτατορίας του Μεταξά, ο τότε Δήμαρχος της Αθήνας Κώστας Κοτζιάς με συνοπτικές διαδικασίες το κατεδαφίζει.

Ξεκίνησε λοιπόν στραβά κι ίσως δεν μπορούσε να τελειώσει αλλιώς. Ίσως να ήταν καταραμένο το σημείο, ίσως και να' ναι, έκτοτε η Πλατεία Κοτζιά δεν γνώρισε ποτέ δόξες, πάντα βρισκόταν στην σκιά της Ομόνοιας, και των άλλων πλατειών στο κέντρο. Ακόμα και σήμερα που μάλλον, ιδίως το βράδυ, είναι η πιο όμορφη της Αθήνας δεν έχει την ενέργεια, την ζωντάνια που θα μπορούσε. Κάτι σαν no mans land, σαν σημείο προσπέρασης.
Και σε μας τους σύγχρονους Αθηναίους έμεινε το μέγα ερώτημα; τελικά τι έκανε ο Κοτζιάς; Στέρησε απ' την πόλη ένα όμορφο κτίριο, ή εν αγνοία του χάρισε στο σήμερα ένα σημείο ανοικτό στην τσιμεντένια πόλη;




Σχόλια

  1. Oλες οι πλατειες στην Αθηνα να γεμισουν φοινικες, ελιες, νερατζιες κ λεμονιες εδω κ τωρα
    Ειδικα η Κοτζια....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Να κάνω μια ερώτηση γιατί κάτι δεν μου κολλάει με τις ημ/νίες. ο Μερκούρης μέχρι το '14 δεν ηταν δήμαρχος?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τουλάχιστον έμεινε κάτι όμορφο πίσω. Μπορούσε άνετα να έχει τσιμεντοποιηθεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. DrG συμφωνώ μαζί σου.... ίσως να γινόταν και ένα πάρκο όχι πολύ μεγάλο... ανοιχτό με μεγάλους φοίνικες να δίνει λίγο αέρα στο μαραζωμένο κέντρο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ναι, ναι, αμέσως, κάτω οι ανοιχτοί χώροι που αναδεικνύουν τη γύρω αρχιτεκτονική, κάτω τα συντριβάνια, κάτω τα τοπόσημα, κάτω τα φράγκικα κτίρια και οι (τόσες πολλές άλλωστε στην Ελλάδα, τι να την κάνουμε άλλη μία) "ευρωπαϊκού" στιλ πλατείες, τώρα ΑΜΕΣΩΣ απαιτούμε βουκολικό τοπίο στο κέντρο της Αθήνας, η έλλειψη του οποίου, ως γνωστόν, ευθύνεται για το μικρό ποσοστό πρασίνου της πόλης και για την τοπική επιβάρυνση του μικροκλίματος κατά 2,097 βαθμούς Κελσίου! Να σταματήσει εδώ και τώρα η προπαγάνδα κατά των πολυκατοικιών και της, δήθεν, υπερπυκνής δόμησης εκτός του κέντρου η οποία, υποτίθεται, (αστειότητες!) δεν είχε, λέει, (άκουσον άκουσον!) πολεοδομικό σχέδιο και πρόβλεψη για χώρους πρασίνου. Κάτω η αρχιτεκτονική γενικά, ως βίαιη ανθρώπινη επέμβαση στο οικοσύστημα, θέλουμε ΤΩΡΑ μια πυκνή συστάδα πικροδάφνες και χλόη στην Κοτζιά για να ξαπλάρουμε κάνοντας το "τσιγαράκι" μας (η χλόη να προβλεφθεί να είναι από τις "καλές") στολίζοντας τα μαλλιά μας με λεμονανθούς και παίζοντας πόλεμο με τα νεράτζια. Άκου που θα μας πείτε πως υπάρχουν ένα σωρό άλλα σημεία που θα μπορούσαν να γίνουν πράσινο και φυτεύσεις, έξω από το ιστορικό κέντρο της Αθήνας ή σε άλλα, και καλά, πιο επιβαρυμένα σημεία! Δε μασάμε ρε! Η τρομοκρατία δεν θα περάσει! βαστάτε γερά αδέρφια! Δεν τους χρωστάτε, σας χρωστάνε!

    Η επιτροπή αγώνα για την αποξήλωση κάθε πλακόστρωσης στο λεκανοπέδιο
    Το συντονιστικό εναντίον της αρχιτεκτονικής
    Η πρωτοβουλία κατάργησης των πόλεων και της πολεοδομίας
    Η αυτόνομη συνεύρεση "Εγώ δεν πέφτω στην παγίδα, δεν συντηρώ το πάρκο Τρίτση, ξηλώνω την πλατεία Κοτζιά"
    Η ελευθεριακή παράμβαση: "Λιβάδια στην Κοτζιά, πρόβατα στο Μοναστηράκι, κοτούλες (με την καλή έννοια) στο Σύνταγμα"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μετά από λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει φοίνικας στην Αθήνα, τους καταστρέφει το σκαθάρι.
    Τα κυπαρίσσια πως σας φαίνονται;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Νομίζω πως η διαμόρφωση του χώρου, χρειάζεται προσεκτικούς χειρισμούς με σεβασμό στην ιστορία της πόλης. Η πλατεία αποτελούσε βασικό στοιχείο στην πολεοδομική οργάνωση της νέας πόλης των Αθηνών, (Σχέδια Κλεάνθη-Σάουμπερτ και Κλέντσε, 1833-34), και σήμερα περιβάλλεται από σημαντικά κτήρια, όπως Δημαρχείο, Μέγαρο Μελά, κτήριο Εθνικής Τράπεζας κα. Μέχρι τώρα, η διαμόρφωση της από το Δήμο Αθηναίων, μάλλον έχει αποτύχει και είναι αναγκαίος ο επανασχεδιασμός της. Όπως έγραφε και ο αρχιτέκτονας Δ. Ζήβας, καθ. ΕΜΠ (Τα μνημεία και η πόλη, 1997,εκδ. LIBRO),..Η πλατεία του Δημαρχείου μπορεί και πρέπει να γίνει ένας θαυμάσιος χώρος, ενιαίος , ποικίλος και ενδιαφέρων, αντάξιος μιας μεγάλης πρωτεύουσας, εκεί σ΄αυτό το κρίσιμο σημείο του ιστορικού της κέντρου. Της το οφείλουμε...
    Σίγουρα πάντως ο ανδριάντας του Μεγαλέξανδρου, που είχε αποφασίσει να τοποθετήσει εκεί η προηγούμενη δημοτική αρχή, δεν είναι η λύση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Συμφωνώ με τον/την inhalealook. Καλό είναι και το πράσινο, ποιος το αρνείται, αλλά άλλο πλατεία κι άλλο πάρκο. Δεν είναι τα λίγα δέντρα στην πλατεία που θα υποκαταστήσουν την έλλειψη πάρκων. Φανταστείτε την πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Κοτζιά) γεμάτη δέντρα. Για να θαυμάσεις τα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που την περιβάλλουν θα έπρεπε να φορέσεις φτερά και να πετάς!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Πότε επιτέλους θα πάψει η ερασιτεχνική ιστοριογραφία να ταλαιπωρεί την Ελλάδα και να σπείρει ψευδείς πληροφορίες, με ανυπόστατα και αβασάνιστα κύματα, προιόντα προχειρότητας και "αμεριμνησίας", όπως έλεγαν οι παλαιότεροι. Καλά δεν μπορούσε να ανοίξει έστω μια εγκυκλοπαίδεια ο συντάκτης; Είναι δυνατόν να γράφει πως το 1939 ήταν Δήμαρχος Αθηναίων ο Κώστας Κοτζιάς και άλλες παρόμοιες, εξώφθαλμες και μάλλον υποβολιμιαίες ανακρίβειες; Επιτέλους, ντροπή και φραγμός στην ασυδοσία της παραπληροφόρησης και της εκμετάλλευσης!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. ξαναεκλέχτηκε Δήμαρχος το 1929-1932

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. βλακώδες άρθρο. Τα περισσότερα νεοκλασσικά της αθήνας τα κατέστρεψε η αντιπαροχή της δημοκρατικής μεταπολίτευσης και όχι οι συνοπτικές διαδικασίες ενος δημάρχου της δηκτατορίας Μεταξά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Μα το άρθρο δεν αναφέρεται στα νεοκλασικά της Αθήνας
    γενικά αλλά στο νεοκλασικό Δημοτικό Θέατρο του Έρνεστ Τσίλερ ειδικά.


    Αυτό που κατεδάφισε ο Δήμαρχος της δικτατορίας Μεταξά Κ.
    Κοτζιάς και για το ανοσιούργημά του η δημοκρατική μεταπολίτευση τον τίμησε
    δίνοντας στην πλατεία το όνομά του!


    Η πλατεία, πριν την ανέγερση του θεάτρου, έφερε το όνομα
    του «Λουδοβίκου του Α’» πατέρα του Όθωνα. Μετά την ανέγερση έφερε και το όνομα
    πλατεία «Θεάτρου». Τους πρώτους μήνες της Κατοχής κατεδαφίζεται το θέατρο. Το
    1951, με το θάνατο του Δημαρχου Κ. Κοτζιά το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει να
    δώσει στην πλατεία το όνομά του! Το 1956 γίνεται
    πρόταση για μετονομασία της πλατείας σε «Τοπικής Αυτοδιοίκησης», αλλά δεν
    εγκρίνεται από την αρμόδια Επιτροπή του Δημοτικού Συμβουλίου. Παράλληλα και άτυπα αναφέρεται και ως πλατεία
    «Δημαρχείου». Το
    1964 με αφορμή την 20η επέτειο για την απελευθέρωση της πόλης από
    τους Γερμανούς κατακτητές, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει την μετονομασία της
    πλατείας σε πλατεία «Εθνικής Αντίστασης». Αργότερα, το 1976 με αφορμή τώρα τους
    εορτασμούς για την 32η επέτειο από
    την απελευθέρωση της πόλης επιβεβαιώνεται η προηγούμενη απόφαση. Όμως η απόφαση
    του Δημοτικού Συμβουλίου απορρίπτεται και τις δύο φορές από τη Νομαρχία Αθηνών
    και το Συμβούλιο Τοπονυμιών του Υπουργείου Εσωτερικών που γνωμοδοτεί πως «δεν επιτρέπεται η μετονομασία οδών και πλατειών που έχουν κατάλληλα
    ονόματα»!!!
    Φαίνεται πως οι λάτρεις του μεταξικού Δημάρχου δεν αναγνωρίζουν την Εθνική
    Αντίσταση των Ελλήνων κατά των ναζιφασιστών εισβολέων και κατακτητών και
    επιμένουν να μνημονεύουν τον Κοτζιά, ενθουσιώδη υμνητή του Μουσολίνι και του
    Χίτλερ! Αθάνατη Ελλάς!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ξυπνάτε, μην τρώτε ότι σας σερβίρουν. Από τις 16 Σεπτεμβρίου 1936 έως τις 10 Μαΐου 1941, Δήμαρχος Αθηναίων ήταν ο Αμβρόσιος Πλυτάς κι όχι ο Κοτζιάς. Δείτε την ιστοσελίδα του Δήμου Αθηναίων, https://www.cityofathens.gr/grafeio-dimarxoy/diatelesantes-dimarxoi

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Το Θέατρο ήταν εκεί που σήμερα είναι ο ανοιχτός χώρος της πλατείας?

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

400 παλιές έντυπες ελληνικές διαφημίσεις

H θλιβερή ιστορία του ιβίσκου

Γέμισε μωβ η Αθηνάς